VIEW: Elise Le Pair

Elke week laat ik in deze rubriek een beeldmaker aan het woord over haar of zijn vak. Deze keer: Elise Le Pair, autonoom beeldend kunstenares.

Vakgebied: beeldende kunst
Interesses: materiaal, natuur, ambachten
Eigenschappen: gevoelsmens, organiserend
Web: http://eliselepair.weebly.com/

Wanneer ik haar naar haar interesses vraagt, blijken dat er heel veel te zijn.
We moesten in de vierde een map maken met onze fascinaties. Mijn multimap werd steeds dikker en bij de zoveelste les zei de leraar: "ja, zullen we afspreken dat alles in één map past?". Oei. Zoveel had ik. Maar dat komt omdat ik in heel veel dingen facetten zie die ik interessant vind. Vóór de academie heb ik de theaterschool gedaan in Rotterdam. Het is niet alleen kunst bij mij, ik hou ook van cultuur; muziek, optredens en dat soort dingen. Ik vind het leuk om biografieën te lezen van bijvoorbeeld artiesten, of een quote van een schrijver of politicus. Dan lees ik iets over een standpunt waarvan ik denk: "dát kun je ook toepassen in de beeldende kunst".

Ik heb bijvoorbeeld eens nagedacht over een prijsklasse voor mijn werk. Ik vind het heel moeilijk om te beredeneren hoe dat te berekenen. Dus toen ging ik kijken naar andere sectoren. Hoe doet een hotel dat? Je kan daar een overnachting boeken, maar de ene nacht is het goedkoper dan de andere. Ze kunnen switchen in hetzelfde wat ze aanbieden; met Kerst is het bijvoorbeeld duurder. Bij mode heb je haute couture, prêt-à-porter en confectie. Confectie is de goedkoopste kleding die er is; standaard maten, kan iedereen kopen. Haute couture is niet te dragen, dat zie je op de catwalk. Een afgeleide daarvan is wel te dragen: prèt-a-porter, wordt ook in grotere oplages geproduceerd en voor jou op maat gemaakt. Die lagen vind ik interessant, dat werkt. Zo'n principes leen ik dan uit een andere sector.

Horizon

Wie draagt jou werk dan? Maak jij het op maat voor mensen?
Ik denk dus dat ik verschillende niveaus heb voor mijn werk: één is specifiek op locatie iets maken, dat wordt vaak onder de noemer "installatie" gezien. In een galerie of museum. Meestal maak ik mijn werk direct op de muur. Dit (Horizon) is bijvoorbeeld een werk van kneedgum. Ik kan hem ook op een houten plaat maken en dan de plaat op de muur hangen, maar dan vind ik de charme ervan wegvallen. Dat kan ik wel doen, dat zou veel meer portable zijn. Maar dit is echt wat ik dáár maak.

Hollands licht

Dit (Hollands licht) is aluminiumfolie wat ik op de vloer lijm, heel strak, zonder kreukeltje. Direct op de vloer, dus dat komt daar ook op de locatie te liggen. Dan denk ik in combinatie met de high fashion of de kerstdagen in het hotel: oké, dít valt in dit segment, schilderijen in dát segment. Ik zal het zelf moeten maken. Ooit heb ik deze manier van werken bedacht omdat het me heel erg aansprak. Ik vind het daarnaast erg leuk om te reizen. Ik dacht: als ik nou werk ga maken, waarvan ik de skills zo goed moet kunnen, omdat niemand ergens het kan neerleggen, moet ik dus overal naartoe, en dat vind ik leuk, haha.

Wat is er "Hollands" aan?
Sowieso omdat het vlak is. Maar ook: Joseph Beuys heeft ooit gezegd dat met het dichten van het IJsselmeer Nederland Hollands licht heeft verloren, wat vroeger altijd op schilderijen werd afgebeeld. De Zuiderzee werd gezien als oog van Nederland; omdat er vanwege zoveel water zoveel licht werd afgekaatst heb je een ander soort licht dan wanneer je dat allemaal dichtgooit. Flevoland is daar natuurlijk gebouwd; een heel groot stuk land, reflectie die je mist. Vroeger zijn er veel schilders uit Domburg en Dordrecht, maar ook in Den Haag met de Haagse school, juist om geprezen. Een reactie op dit werk was: "jij geeft het Hollands licht terug aan de schilderkunst" - want er hingen allerlei schilderijen omheen. En toen dacht ik: ja, dat is eigenlijk wel supervet. Binnen de kunst kunsthistorisch reflecterend werk maken.

Ben je ook met kunst opgevoed?
Ik ben opgegroeid in Hendrik-Ido-Ambacht. Het creatieve zat er altijd al in. Er werd veel muziek gedraaid en ik werd met de Railrunner en Museumjaarkaart overal mee naartoe gesleept. Ik ben altijd wel naar musea geweest, maar pas op mijn twintigste wist ik pas dat ik naar de kunstacademie wilde. Op mijn achttiende ben ik twee studies tegelijk gaan doen: de theaterschool en Sociaal Cultureel Werk. Dat was aanpoten. De stages liepen wel gelijk, maar het was een superdrukke periode en ik werkte er ook nog naast. Toen kwam ik op de academie en zeiden ze: je gaat het druk krijgen. En toen dacht ik: wát, ik heb gewoon weekend? Dat valt best wel mee, haha.

In de tweede van de theaterschool liep ik stage bij een kunstenares. Zeker een inspiratiebron te noemen: A.M.C. Fok. Zij had het leven dat ik supertof vond: vrij en tegelijkertijd superhard werken voor je opdrachten. Een vriend van haar gaf les op de academie in Rotterdam en ze had geregeld dat ik een dagje mee mocht lopen want zij vond dat ik gewoon naar de academie moest maar ik vond dat eigenlijk niks. Toen introduceerde zij mij heel informeel op de kunstacademie en toen dacht ik: dit is écht mijn ding. Nu zijn we gewoon nog vrienden, zoeken we elkaar om de zoveel tijd even op, gaan we naar een museum, kletsen we bij. Zij vindt mijn werk nu ook tof, dat vind ik een groot compliment. Ik ben er niet voor niets stage gaan lopen. Zij is een inspiratiebron en ik wist: daar wil ik later naartoe.

Gaat het werk na de academie zoals je verwacht had? En wat betekent het vakgebied van de beeldende kunst voor jou?
Ik had niet echt een verwachting, maar tot zo ver gaat het beter dan verwacht, haha. Als ik terugkijk, denk ik: wow, ik heb al hier gestaan, ik heb al daar gestaan - dat had ik van tevoren niet kunnen bedenken. Soms verbaas ik me nog wel over de dingen die ik tegenkom. Als je bezig blijft en ondernemend bent, komt er gewoon veel op je pad. En ik denk wel dat je dat moet zijn. Ik heb mezelf na mijn afstuderen vier jaar de tijd gegeven om te kijken wat de beeldende kunst inhoudt. Voel ik me daar fijn bij, wat wil ik? Ik ben in 2012 afgestudeerd dus ik zit nu op drie jaar. Het is nog niet helemaal wat ik voor ogen had, maar dat bevalt me ook wel. Je stelt het natuurlijk ook wel bij.

Binnen de beeldende kunst ben ik vrij vormgevingsgericht, omdat ik wel van goede afwerking houd. Niet heel erg productgericht, maar ik houd wel van netjes, niet van ruig. Conceptueel kan ik het helemaal bedenken, maar wat ik maak is vrij klinisch en minimaal. Ik wil niet veel afleidende dingen erbij hebben, iets wat ook wel aan design toebedeeld wordt. Musea liggen toch binnen mijn straatje, bijvoorbeeld De Pont in Tilburg. Een museum dat overigens bij de beste tien van de wereld zit. Vind ik ook terecht, omdat zij goede exposities maken. Ik vind dat goede beeldende kunst.

Mijn werk is heel erg tastbaar, werkt op de zintuigen. Dus veel mensen raken mijn werk aan. Maar liever niet: mijn werken veranderen daardoor dus zou ik ze eigenlijk weer opnieuw moeten maken. Ik denk dat ik het werk van kneedgum zo ga ontwikkelen dat het hard kan worden, want dan wordt het interessant voor de verkoop en wordt het definitief. Anders staat iemand fanatiek te stofzuigen, draait er tegenaan en hup, het is anders. Ik zit er ook over na te denken om onder titelplaatjes voelplaatjes te maken. Het aluminiumfolie op de vloer kan niks hebben; dat raak ik zelf met mijn handen niet eens aan. Dan heb je al reliëf erin zitten dat ik niet wil hebben. Dus dat blaas ik op de vloer. Maar ook weer niet te hard blazen, anders zit het reliëf van de vloer erin.

Ik wil dat de materialen kunnen samensmelten tot een groter geheel. Dus één vuilniszak, daar houdt je er zes van aan elkaar en dan heb je een strook. Daardoor wordt het het materiaal "vuilniszak", niet per se één vuilniszak. Van placemat, naar kleed en een vloer. Met hele dominante vormen kan dat niet. Het kan voor mij niet genoeg versmelten met elkaar. Ik heb me wel eens afgevraagd waarom ik nu deze materialen gebruik. Oké, ze zijn goedkoop, maar ze hebben ook een aantrekkingskracht op mij. Dat zou een klompje goud ook hebben. Maar het is misschien ook de neerbuigende houding van de maatschappij tegenwoordig ten opzichte van deze materialen. Ik wil laten zien dat ze ook mooi zijn. "Gebruikt worden" klinkt niet als fijne woorden, ondanks dat dat hetgeen is waar de materialen voor gemaakt zijn.

Hollands landschap

Hoe kom je aan je materiaalkeuze?
Dit (Hollands landschap) was uit kladblokpapier ontstaan. Het warme van bakpapier doet mij heel erg denken aan het strand, maar ook aan aardlagen, beetje terracotta-achtige kleuren. De titel is ontstaan in context met het andere werk dat hiervoor lag. De horizontale lijnen worden benadrukt, dat is ook heel erg Nederlands; daar staan we in heel de wereld om bekend. Dan kom je gelijk op wat ik doe in mijn atelier: allemaal proefjes, proefjes, proefjes. Want bakpapier is vet van zichzelf; het hecht niet - maar ik wilde iets hebben waarmee je het wel kon plakken. Dus ik heb honderden soorten typen lijm eraan vastgeplakt, want ik wilde bijvoorbeeld geen nietjes. Het is doorzichtig dus als ik er plakband achter doe, dan zie je dat. Ik heb uiteindelijk een spuitlijm gevonden die én krachtig genoeg is, houdt, maar die je er niet doorheen ziet. Ik wil een puurheid in mijn werk, dat er geen barrières zijn in het werk maar dat het ook echt is wat je ziet.

Maar: de foto is wel afgesneden. Dat is ook framing.
Ja, dat klopt. Daar kies ik overigens heel bewust voor in mijn werk. De keuze voor vierkant is omdat ik wil benadrukken dat het door een mens gemaakt wordt, door mij. Mijn kunstmatige materialen zijn belastend voor het milieu, dat vind ik jammer. Tegelijkertijd hoop ik een soort van waarde aan het materiaal mee te geven. Dat er, omdat er toch al vrij snel een associatie met de natuur is bij mijn werk, de kijker bijvoorbeeld bij gebruik in huis terugdenkt aan mijn werk maar ook aan de relatie met de natuur.

Dit was op knotwilgen, leuke bomen die door mensen beperkt worden in hun groei. Hier heb ik op elf bomen precies dezelfde elfenbankjes gemaakt. De oplettende kijker ziet dat dit op de zonkant is van de boom; normaal groeien paddenstoelen alleen op de schaduwkant van de boom, waar de schimmels groeien. Ook de menselijke hand van herhaling, van precies dezelfde paddenstoelen op al die bomen, wilde ik toepassen. Dit was in de Rozentuin in Zeeland, daar kun je drie maanden buiten exposeren. Het materiaal is siliconenkit, waar je normaal mee zorgt dat het bad niet meer lekt. Dan koop ik het en dan ga ik daar allerlei proeven mee doen, bijvoorbeeld een beetje mee kleien. Wat kan het wel, wat kan het niet? Ik gebruik heel weinig gereedschappen, puur mijn handen eigenlijk.

Ik ben wel van de ambacht; ik houd er wel van als je weet hoe iets in elkaar zit. Maatschappijkritisch gezien vind ik het jammer dat er zulke grote fabrieken zijn. Je weet nog wel hoe je een computer in en uit elkaar moet halen maar hoe je al die chipjes in elkaar zet... Ik denk dat in de toekomst iedereen weet hoe je iets moet gebruiken, en dat er mensen bepaalde stukken uit het proces kennen, maar dat er niemand meer is die alles weet. Dat vind ik zonde. Ambachten, terug naar die fysieke ambacht, dat vind ik juist heel erg mooi. Bijvoorbeeld ook houtbewerken. Vóór de academie wilde ik schilder worden, of timmervrouw, dat leek me wel wat.

Ik vraag haar groot te dromen. Wat zou zij nog willen maken? Wat zou zij een fijne plek vinden?
Oh, dromen heb ik heel veel; ik heb zelfs een verlanglijstje op mijn blog staan. Ik wil bijvoorbeeld een keer een werk maken voor een ontmoetingshal. Of dat nu voor een fabriek of een ziekenhuis is, of een wachtruimte. Een plek waar een rust vanuit gaat. Mensen wachten op de dokter. Je voelt je toch niet helemaal op je gemak. Niet dat die sfeer bij mijn werk past, maar ik denk wel dat mijn werk die mensen kan helpen, om onbewust rustiger te worden. Daar denk je toch over na. Ik heb iemand wel eens horen zeggen over mijn werk dat ze het een zenruimte vond. Dat vraagt om rust, geestelijke indrukken, dat soort dingen. Of misschien een keer een rotonde ontwerpen. Het lijkt me heel erg vet om een keer een fontein te maken. Dat is omdat ik heel veel inspiratie haal uit water. Je kan daar serieus choreografieën voor maken, dat lijkt me ook heel vet. Gebaseerd op water. Totaal niet in het straatje van autonoom beeldende kunst, maar het lijkt me wel heel vet om met dat materiaal te werken. Dat zijn dromen. Je weet niet of het ooit gaat gebeuren, maar als het me ooit wordt aangeboden, sla ik het niet af, haha.

Ben jij ook een professioneel beeldmaker en lijkt het je leuk een keer in deze rubriek aan het woord te komen? Mail me via info(at)neetje.nl en dan kunnen we kijken of we een interview kunnen inplannen.