Redactionele illustraties voor ledenblad LAVA

3/22/2016

Voor de LAVA, het ledenblad van de Jonge Socialisten, illustreer ik af en toe bij een artikel. Voor de meest recente uitgave maakte ik illustraties bij twee stukken. Omdat ik erg tevreden ben over dit werk laat ik graag de resultaten zien en geef ik jullie een inkijkje in het inhoudelijke proces bij een redactionele opdracht.

Proces

Een redactionele illustratie houdt in dat het beeld vaak samengaat met tekst, die ondersteunt, er commentaar op levert etc. De toepassingen zie je vaak in kranten en tijdschriften, maar ook bijvoorbeeld visuele content voor blogartikelen valt hieronder. In dit geval ging het om illustraties voor stukken in het ledenblad. Het ene ging over de ervaringen bij een AZC en het andere over integratie in de Nederlandse cultuur. De hoofdredacteur legt me (een concept van) het artikel voor (soms krijg ik bij bepaalde opdrachten alleen een samenvatting, dat kan ook goed werken). Die neem ik door en markeer bepaalde frases of woorden waarmee ik beeldend wel wat zou kunnen.

Eerste ideeën zijn nog heel ruw. Voor een idee heb ik hier links de initiële schets inclusief kleine notities, in aanloop naar de illustratie over integratie, geplaatst. Dat soort schetsjes is normaliter echt alleen voor mijzelf bedoeld, om mijn gedachten op orde te krijgen en (visueel) te formuleren wat ik bedoel. In de tekst (door de lieve Fatima Warsame geschreven) wordt het ineenvouwen van handen als verbeelding van integratie genoemd. Dat gebruikte ik als basis, met een aantal andere elementen uit het artikel als ondersteuning. Zo wordt bijvoorbeeld de nieuwe Tweede Kamervoorzitter Khadija Arib als voorbeeld genoemd, waarbij het gaat om een Marokkaanse achtergrond (aan de rechterkant te zien). Clichés werken altijd goed, dus ik nam een aantal herkenbare typisch Hollandse elementen als tulpen, een molen, een koe en een landschap met water voor de linkse achtergrond. Verderop in het artikel wordt de conclusie getrokken dat integratie helaas vaak assimilatie betekent; dus daarom heb ik de rechterhand lichtjes laten verdwijnen. Het naaien heb ik gekozen om een connotatie van moeite/pijn mee te geven aan het proces van integreren.

Voor beide artikelen heb ik eerst de beelden op grote vellen papier uitgeschetst en daarna het lijnwerk met zwarte balpen getekend, de een wat groter dan de andere. Het had an sich ook direct digitaal gekund maar analoog werken ligt net wat fijner in de hand en daarbij worden de lijnen net wat ruwer en speelser dan strakke lijnen (alhoewel ik natuurlijk ook de opties qua ruwere brushes ken in Photoshop en Illustrator). Die zwarte balpennen gebruik ik voor van alles; schrijven, schetsen, gedetailleerd arceerwerk, patroontjes, maar je kan ook zeker mooie lijnen van verschillende diktes ermee maken.

Als illustrator zoek je naar een visuele oplossing, en bij redactioneel werk probeer je het artikel aantrekkelijker te maken, eventueel samen te vatten, of in ieder geval de lezer te prikkelen. De uitdaging is ook om snel tot een concept te komen en een passende uitwerking te kiezen, aangezien bij redactioneel werk je vaak te maken hebt met korte deadlines. Ook zijn de budgetten niet altijd even groot maar moet je er wel je uren uit kunnen halen; snel kunnen illustreren levert je dan veel op. Vaak werkt een metaforische interpretatie, waarbij je iets figuurlijks letterlijk verbeeldt, of speelt met mogelijke combinaties, goed. Zodra ik de lijnen er allemaal op heb gezet, scan ik het in, om digitaal (in dit geval met Adobe Photoshop) te bewerken. Bij het uitwerken van de illustratie over het AZC was ik iets te optimistisch over de grootte van mijn scanner, maar gelukkig zijn er verschillende opties om apart ingescande afbeeldingen samen te voegen tot één beeld, zodat het weer een geheel wordt. Soms bouw ik een werk helemaal op met software, maar vaak kenmerkt mijn werk zich in een combinatie van analoog en digitaal, en kies ik de goede/fijne eigenschappen van de mogelijkheden.

Tussendoor leg ik meestal een schets of bijvoorbeeld het lijnwerk voor aan de hoofdredacteur, zodat die kan checken of het oké is en nog eventuele feedback kan geven. Het is fijn dat ik van de huidige hoofdredacteur altijd veel creatieve vrijheid krijg en zo ook wat meer ruimte durf te nemen om tot een goed eindresultaat te komen. Vaak overleg ik ook even wat handig is qua formaat/verhoudingen. Bij deze twee voorbeeldcases geldt dat ze allebei langwerpig zijn, om over de breedte van een spread (twee pagina's naast elkaar, als je een tijdschrift openslaat) te passen. Soms kan het ook gaan om bijvoorbeeld een cartoon of een hele voorkant, dan is je ontwerp daarvan afhankelijk.

Wat vaak goed werkt in redactionele context is 'strooigoed', soms 'strooisels' of 'vervolgbeelden' genoemd. Daarbij haal je uit de grotere illustratie kleine delen die eerder dan de grote illustratie of verderop hergebruikt kunnen worden, eventueel met een kleine aanpassing. Dit is zeker het geval bij langere stukken tekst; het is vaak een kleine moeite om het eruit te snijden en aan te passen maar je biedt de grafisch vormgever meer flexibiliteit qua plaatsing van de beelden en je houdt de lezer erbij door relevante (kleine) beelden op de pagina erna te gebruiken. Dit zie je bijvoorbeeld ook vaak bij de Correspondent; als je een heel stuk naar beneden bent gescrolled zie je vaak kleine stukken uit de hoofdillustratie opnieuw gebruikt. Wanneer het mogelijk is en bij de tekst past bied ik graag die opties aan. Bij de twee artikelen hier is één strooisel bij het AZC-stuk gebruikt, bij het andere artikel was geen plek voor het strooigoed, maar dat bleek pas later.

Kleur kan veel betekenis meegeven; een sfeer schetsen, emoties oproepen etc. Voor de illustratie bij het artikel over het AZC heb ik ingezet op een koel, saai gevoel. In de tekst is te lezen hoe de mannen vaak uitzichtloos maar moeten wachten en wachten, terwijl ze graag hun armen uit de mouwen willen steken, maar uiteindelijk niks kunnen doen. Het zou niet goed passen als ik daar hele vrolijke neonkleurtjes bij zou gebruiken. Blauw is een koude kleur, en samen met grijs leek me het goed de sfeer te vatten. Bij de andere illustratie was oranje zonder twijfel een goede keuze als belangrijke kleur; niet alleen als nationale Nederlandse kleur maar ook bij het Marokkaanse zand en bij de dromedaris paste het goed. Op verzoek van de hoofdredacteur heb ik de kleur van de molen nog veranderd naar blauw, dan zat er wat meer evenwicht in het geheel (eerst had ik de molen ook oranje gemaakt). Ook technisch gezien moet je de kleurinstellingen even controleren; voor drukwerk werk je vaak in CMYK (Cyan, Magenta, Yellow en Key/zwart), voor werk dat digitaal wordt gepubliceerd in RGB (Red, Green, Blue).

Resultaten

Voordat ik het definitieve ontwerp overdraag lever ik meestal eerst een voorlopig eindresultaat in, voor laatste punten en eventuele feedback. Bij klussen voor drukwerk en redactionele opdrachten die leiden tot een fysiek product, is het logisch als je als maker een of meerdere stukken ontvangt. Dit wordt in vaktermen vaak een 'bewijsexemplaar' of 'presentatie-exemplaar' genoemd, voor in het fysieke portfolio. Nu is dat bij de LAVA sowieso geen probleem, want die ontvang ik als lid zelf ook! Altijd leuke post om op te wachten.