Rechtbanktekenen tijdens de Open Monumentendag

9/14/2016

Afgelopen zaterdag hield de Rechtbank in Breda open dag. Naast Open Monumentendag was het ook onderdeel uit de Week van de Rechtspraak; een aantal dagen werden er overal in het land laagdrempelige activiteiten georganiseerd. Ik was ook bij de open dag om het rechtbanktekenen op locatie te oefenen.

Omdat er tijdens officiële zittingen niet gefotografeerd mag worden, maken rechtbanktekenaars sfeerimpressies, veelal portretten van de verdachte(n), die dan wél geschikt zijn voor publicatie in bijvoorbeeld kranten of in andere media. De basisvaardigheid is goed kunnen tekenen (wat ik, zonder al te bescheiden te zijn, best kan), op locatie, binnen de duur van een zitting. Rechtbanktekenen is iets wat ik graag zou willen doen, omdat het aansluit bij mijn vaardigheden en maatschappelijke interesses.

Helaas mag je niet zomaar tijdens zittingen gaan zitten oefenen. Een paar maanden geleden had ik hierover contact met de Rechtbank Zeeland-West-Brabant (die in Breda heet officieel zo), maar het schijnt dat je zelfs met aantekeningen van openbare zittingen niks mag doen, als je niet een perskaart hebt, dus bijvoorbeeld gestuurd bent door een krant. Dat vond ik erg jammer, want op locatie kunnen tekenen, in die setting, is iets wat ik graag wilde oefenen voor mijn portfolio. Gelukkig zag ik online promotie langskomen voor de Week van de Rechtspraak, waarvoor blijkbaar de rechtbank in Breda een open dag ging organiseren. Even per mail en telefonisch contact gehad om te checken, en het was prima als ik kwam tekenen. De medewerkers vonden het zelf ook een goed idee!

Het was erg druk; toen ik om elf uur aankwam stond er al een hele rij van benieuwde mensen voor de ingang. Er was ook van alles te doen, voor jong en oud - quizzen, spelletjes, ijsjes, informatiestands, rondleidingen door de cellen, en, voor mij het belangrijkste: nagespeelde zittingen. Of althans, het werden "nagespeelde zittingen" genoemd, maar achteraf gezien waren het eerder gespeelde zittingen. Alles was fictief en in het thema van wietplantages, met hier en daar een flinke dosis humor en wat extra informatie. Zo werd tijdens de eerste zitting die ik bijwoonde, een strafzaak, de kwestie van ene meneer Kweker behandeld die ervan verdacht werd een wietplantage te runnen. De mevrouw die de eiser speelde in een bestuursrechtelijke zitting gooide er wat emotie in door te gaan 'huilen' en dikte haar Brabants accent aan. Overigens waren de acteurs geen echte criminelen; juridische medewerkers, rechters etc. De rechters, de officier van justitie en de griffiers van de zittingen zijn ook in het dagelijks leven als zodanig werkzaam bij de rechtbank, dus het benaderde erg de werkelijkheid. De familierechtzaak (over tijdelijke voorzieningen tijdens een echtscheiding) was ook erg interactief; wij moesten als publiek steeds aangeven aan wiens kant we stonden door middel van een rood of groen papiertje omhoog te houden.

De schets links, van tijdens de bestuursrechtelijke zaak, vond ik niet zo gelukt omdat ik er niet goed aan heb kunnen werken. Maar dat zijn leerzame dingen op zo'n open dag; de gespeelde zitting zelf was vrij kort en ik weet nu dat ik niet meteen drie mensen moet willen tekenen binnen zo'n korte tijdsspanne. Overigens vormen deze drie mensen de eisers, tegenover een afgevaardigde van de burgemeester, dus echte verdachten zijn ze niet, maar ik vond het interessant en een goede mogelijkheid om hier de mensen na te tekenen.

Het gebruik van het blauwe papier was een combinatie van een bewuste keuze en een samenloop van omstandigheden: ik werk graag met een middentoon als basis. Wanneer je standaardpapier gebruikt kun je alleen donkerdere kleuren gebruiken, terwijl je bij een kleur of grijstoon wel wit als kleur kunt inzetten. Door lichtinval en lichte vlakken aan te geven kun je al snel een impressie neerzetten. Daarom gebruik ik bijvoorbeeld vaak bruin papier, zoals je hier en hier kunt zien. Nu was mijn favoriete schetsblok leeg en ging ik bij mijn vaste materialenwinkel langs, maar dat blok was uitverkocht. Het blauwe papier (ook een middentoon) kwam in de buurt, en achteraf gezien is het best een fijne kleur die wel past bij het instituut van de rechtspraak.

Alles bij elkaar was het een productieve en leerzame dag. Buiten de zittingen om heb ik ook nog rondgekeken en onder andere de Kanton-knal-quiz verloren (ook al wist ik alles), waarvoor ik bovenstaand hamertje kreeg. Dat is eigenlijk een potloodje dus stiekem past het wel goed bij me. Ik ga zeker kijken hoe ik in de toekomst dit rechtbanktekenen verder kan oppakken, omdat ik nu zeker weet dat het een tak van sport is waar ik betekenisvol binnen zou kunnen werken.