Basisschoolkinderen leren zelfsturend te leren

1/6/2017

Voor het project iSelf van het Lectoraat Vernieuwingsonderwijs (Saxion Hogeschool) mocht ik een reeks illustraties ontwikkelen. Die helpen zowel los als in postervorm kinderen van basisschoolleeftijd om zélf te reflecteren op wat ze hoe gaan leren. Een erg leuk en toegepast educatief project! In deze blog een klein inkijkje in het proces.

Alieke van Dijk, die als onderzoeker verbonden is aan dit Lectoraat, vroeg me hiervoor. Voor 'een leven lang leren' helpt het als kinderen al op jonge leeftijd weten hoe je bij jezelf na kunt gaan wat je wilt leren, en hoe je dat aan kan pakken. Het programma helpt de professionals in het onderwijs dit de kinderen bij te brengen. En informatie breng je, zeker aan kinderen, effectief over door middel van beeld! Dat is waar mijn vaardigheden bij kwamen kijken.

Het project onderscheidt drie fases en vier categorieën:
Fases: voor - tijdens - na
Categorieën: (meta)cognitieve strategieën - motivatie - gedrag - ruimte en materialen

Dit klinkt natuurlijk een beetje abstract, maar tijdens elke fase is het de bedoeling dat het kind nadenkt over de vier categorieën. Om die wat duidelijker te maken hebben de ontwikkelaars een aantal vragen bij elk onderdeel geformuleerd, die ik dan kon verbeelden. Het kwam dus neer op 3*4 (=12) illustraties, maar in wat voor stijl? Een verkenning.

Ik kwam al vrij snel op het idee om de figuren die de vragen zouden verbeelden te voorzien van een achtergrondvlak dat de letter V, T, of N vormt: verwijzend naar de fase (Voor, Tijdens, Na) waar het over ging. De categorieën kregen vervolgens ook een eigen kleur, waardoor de kolommen en rijen los van elkaar goed te plaatsen zijn. In overleg met Alieke (en op basis van haar collega's) heb ik hierna nog wat stijlexperimenten gedaan in een wat strakkere uitvoering. Het geschilderde jongetje hierboven, met de paarse V, vond ik een fijne structuur hebben, maar dat zou misschien wat meer in een kinderboek passen. Bij dit project gaat het voornamelijk om communicatie, en ook geschiktheid voor alle basisschoolleeftijden, of het kind nu in groep drie of acht zou zitten.

Toen we samen bepaald hadden dat digitaal uitwerken het sterkst zou overkomen, heb ik wat laatste testen gedaan, omdat ik zeker wilde zijn dat de stijl goed over zou komen op kinderen. Kleurvlakken of lijnen? En dan wat voor kleuren? Daaruit is de optie hier rechtsonder uit gekomen: zwart lijnwerk met een gekleurde letter. Ook heb ik ervoor gezorgd dat de letters die als kleurvlak op de achtergrond zouden staan qua kleuren genoeg van elkaar verschilden, dat ook kinderen met kleurenblindheid de verschillende categorieën kunnen herkennen.

We besloten dat het voor de diversiteit en herkenbaarheid het beste zou zijn om in de losse illustraties het meisje en jongetje samen neer te zetten. Ook heb ik bewust het meisje geen rokje of jurkje aangetrokken, dat zou wellicht wat genderstereotiep zijn. Voor de tekst zocht ik een kindvriendelijk (rond) en duidelijk font uit.

Nu was het een kwestie van alle ideeën voor de illustraties uitwerken in deze stijl, en die vervolgens in een posterversie om te zetten die de kinderen kunnen raadplegen. Het programma dat ik hiervoor gebruikt heb is Adobe Illustrator.

Ik vond het ook erg leuk om onderstaande foto te zien: de posters zijn nu in gebruik genomen. Mocht je meer willen weten over het programma, klik dan hier.